اهمیت بستن بار و مهار آن
ابتدا باید بدانیم اهمیت رعایت ایمنی در هنگام باربری چیست؟ بستن اصولی بار و حمل ایمن بار از ویژگی‌های مهم یک شرکت حمل‌ونقل است. هدف از مهار بار این است که بسته‌ها در سرعت بالا، هنگام ترمز گرفتن یا تغییر جهت جابه‌جا نشوند. قبل از شروع جابهجایی، شرکت‌های حمل‌ونقل باید اطمینان حاصل کنند که بار به خوبی ایمن شده است، چرا که عدم رعایت نکات ایمنی می‌تواند باعث آسیب دیدن کالا یا حتی افراد شود. مثلا اگر برای جابهجایی از کامیون استفاده می‌کنیم، اگر بار به خوبی مهار نشده باشد ممکن است کالاها در طول مسیر به سمت در سقوط کند و زمانی که کسی در کامیون را باز میکند، بسته ها به روی او بیافتد و منجر به آسیب دیدن او شود. حتی اگر کسی آسیب نبیند، محتوای بسته ها ضربه دیده و باعث خسارت مالی می‌شود.
همچنین اگر محموله شامل مواد دارویی، شیمیایی و مانند آن باشد، رعایت نکردن اصول مهار بار می‌تواند باعث رها شدن یا نشتی این مواد در طبیعت شود و احتمال آسیب رسیدن به محیط زیست به وجود می آید. به همین دلیل آموزش مهار بار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
روش های مختلف بستن بار و مهار آنها
یکی از رایج ترین روش های انتقال بار، استفاده از کامیون های باربری است که در جابهجایی داخل شهری و بین شهری کاربرد دارد. بسیاری از افراد این روش را برای حمل کالا انتخاب می کنند. علاوه بر آن از قطار، کشتی و هواپیما هم برای جابه جایی کالا در داخل یک کشور یا در سطح بین‌المللی استفاده می شود.
روش های متفاوتی برای رعایت ایمنی در حمل بار وجود دارد که با توجه به شرایط و وسیله مورد استفاده، به کار می روند. بیشتر اوقات این روش ها به صورت ترکیبی کاربرد دارند. از روش های مختلف بستن بار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مهار کردن و ایجاد مانع
ایجاد مانع از روش هایی است که در آن با استفاده از تخته های چوبی و نوارهای فلزی، بسته ها را در جای خود ثابت می کنند تا در طول مسیر تکان نخورند و جابه‌جا نشوند. گاهی از نمونه های پلاستیکی این نوارها هم استفاده می‌شود.
استفاده از چفت و بست
بسته به نوع محموله و خودروی مورد استفاده برای باربری، می‌توان پیچ ها و میخ های بزرگی را برای محکم کردن بار به کار برد. این چفت و بست ها ممکن است روی خود بار یا روی تخته هایی چوبی نصب شوند.
پر کردن فاصله بین کالاها
در این روش فضای خالی بین کالاها با استفاده از مواد ارزان و زائد ماننده تخته یا خرده چوب، پلاستیک و کاغذ دورریز پر می‌شود تا از تکان خوردن آن ها در هنگام جابهجایی جلوگیری شود.
تسمه‌بندی کردن
تسمه ممکن است از جنس استیل، پلی استر، پلی پروپلین، نایلون، کاغذ یا کامپوزیت باشد. جنس تسمه مورد استفاده به شرایط و نیاز افراد بستگی دارد. در انتخاب نوع آن باید توان، کشسانی و قابلیت ارتجاع، میزان مقاومت آن در شرایط مختلف، استفاده راحت، ایمنی و قیمت آن را در نظر داشت.
این روش باید با توجه به استانداردهای تعیین شده انجام شود. در هنگام استفاده از انواع تسمه، به خصوص تسمه‌های فلزی، باید دقت لازم را داشت، چرا که احتمال آسیب‌دیدگی وجود دارد.
طناب پیچ کردن
طناب پیچ کردن به منظور به حداقل رساندن تکان های بار در حین جابه جایی صورت می گیرد. در این روش، علاوه بر طناب می توان از موارد دیگری مانند کابل، زنجیر، تسمه و تور هم استفاده کرد.
کیسه های پرکننده فضای خالی
این کیسه ها، که به آنها کیسه هوا هم گفته می شود، جهت ثابت نگه داشتن کالاها در هنگام باربری مورد استفاده قرار می گیرند. درون این کیسه ها پر از هوا است و آنها را به کمک تسمه یا طناب در فضای خالی بین کالاها محکم می کنند. این روش علاوه بر کامیون، در جابهجایی دریایی و ریلی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برخلاف روش تسمه‌بندی کردن یا طناب پیچی که معمولا برای کالاهایی با شکلهای متفاوت و غیرهمسان استفاده می‌شود، کاربرد کیسه های هوا بیشتر برای بارهایی شامل کالاهای با شکل یکسان است. مانند جعبه های مواد غذایی یا نوشیدنی، دارو، وسایل الکترونیکی و… که ثابت ماندن آنها در هنگام انتقال بار هم از اهمیت بالایی برخوردار است.
محکم کردن
ایمن کردن کالاهای سنگین، یا بارهایی با شکل مدور (مانند تنه درختان) می تواند سخت باشد. یکی از بهترین راه های مهار این محموله ها، این است که به کمک نوار، طناب یا زنجیر آنها را به خود کامیون حمل بار محکم کنیم. نوارهایی از جنس برزنت هم به همین منظور تولید می شود که از مقاومت و توان لازم برای ایمن‌سازی و ثابت نگه داشتن کالا در طول مسیر برخوردارند.
انواع تجهیزات باربرداری
در امر باربرداری، تجهیزات مختلفی به کار می رود که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم.
جرثقیل
جرثقیل وسیله ای برای بلند کردن و جابهجایی بارهای سنگین است که از زمانهای بسیار دور، در تمدنهای کهن مورد استفاده قرار می‌گرفت. در قدیم جرثقیل ها توسط نیروی انسان یا حیوان به حرکت درمی‌آمدند اما در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی نمونه های ماشینی آن اختراع شده است که به وسیله نیروی برق کار میکند.
جرثقیل انواع متفاوتی دارد و در صنعت بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. بیشترین کاربرد آن در پروژه های عمرانی است اما در باربرداری هم کاربرد دارد. جرثقیل بهترین وسیله برای جابه جایی کالاهای سنگین یا بارهای بزرگ است و در انتقال بارها از بندرگاه به کشتی های باربری کاربرد دارد.
لیفتراک
این وسیله یکی از پرکاربردترین تجهیزات باربرداری است. لیفتراک چنگالی دارد که به وسیله آن بار را از زمین بلند کرده و به محل مورد نظر منتقل می کند. لیفتراک در کارخانه ها، انبارها، فروشگاهها و… وسیله ای ضروری است و به کار جابه جایی کالاها سرعت می‌بخشد. لیفتراک انواع مختلفی دارد و ممکن است ماشینی باشد که توسط راننده یا از راه دور هدایت شود. لیفتراک های دستی هم وجود دارند که به وسیله نیروی انسانی به حرکت درمی آیند.
میز بالابر
وسیله ای کاربردی در صنعت است که در زمینه باربرداری هم مورد استفاده است. این وسیله در هنگام بارگیری و تخلیه بار نقش یک هم سطح کننده را ایفا می کند.
بالابر هیدرولیکی
این بالابرها برای جابه جایی کالا در بین طبقات کاربرد دارد و به دلایلی مانند اشغال فضای کم، امنیت مناسب، هزینه به صرفه، درصد خرابی کم و… در کارخانه‌ها، انبارها و فروشگاه ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چرخ دستی
وسیله‌ای مناسب برای جابهجایی جعبه، چمدان یا کالاهای سبک‌تر است که به وسیله انسان به حرکت درمی‌آید. وسیله ساده‌ای که دارای دو چرخ، دو دسته و قسمتی برای قرارگیری بار است که در انبارها، فروشگاهها، ایستگاه‌های قطار و فرودگاه‌ها برای جابهجایی بار از آن استفاده می‌شود.
پالت
پالت سازه‌ای مسطح است که به کار حمل‌ونقل بار کمک میکند. پالت‌ها معمولا از جنس چوب هستند اما نوع فلزی و پلاستیکی آن هم تولید می‌شود. پالت جهت ایمن‌سازی به کار می‌رود تا در هنگام باربرداری از بار پشتیبانی کند.
کلام آخر
هر روزه در تمام دنیا، کالاهای زیادی در بندرگاه‌ها، فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های قطار، انبارها، و حتی کوچه و خیابان‌های سطح شهر بارگیری و جابه‌جا می‌شود. آشنایی با روش های مختلف بستن بار ، آموزش مهار بار و توجه به توصیه‌های مهم برای رانندگی به افرادی که در زمینه باربرداری و حمل‌ونقل مشغول هستند کمک میکند تا آسیب‌های مالی و جانی را کاهش دهند.
